Một nghiên cứu vừa được Viện Kinh tế thế giới Kiel (IfW) của Đức công bố cho biết các khoản viện trợ tài chính của Chính phủ Đức đối với nền kinh tế và xã hội nước này trong năm nay sẽ tăng lên mức kỷ lục. Nguyên nhân chủ yếu của điều này là do cuộc khủng hoảng năng lượng.
Theo nghiên cứu, trong năm 2023, các khoản trợ cấp nhà nước của Đức cho nền kinh tế và xã hội có thể đạt 208 tỷ euro (220,96 tỷ USD), cao hơn nhiều so với con số 98 tỷ euro năm ngoái và 77 tỷ euro năm 2021.
Chuyên gia Claus-Friedric Laaser của Viện IfW cho rằng xét về quy mô và mức độ của cuộc khủng hoảng năng lượng đối với nền kinh tế Đức, việc tăng cường hỗ trợ tài chính là điều dễ hiểu và có thể dự báo trước. Nhưng con số trợ cấp khổng lồ này vượt xa những gì đã được biết trước đây.
Theo các nhà nghiên cứu, khoản trợ cấp lớn nhất theo kế hoạch là chi cho trợ giá điện và giá khí đốt từ quỹ bình ổn kinh tế, với số tiền lần lượt là 43 tỷ euro, và 40 tỷ euro. Các khoản trợ cấp cho môi trường và năng lượng cũng lên tới gần 35 tỷ euro, không bao gồm tiền từ quỹ bình ổn kinh tế. Lĩnh vực giao thông được trợ cấp 26 tỷ euro. Ngoài ra còn có các khoản trợ cấp để cải tạo các tòa nhà theo hướng tiết kiệm năng lượng, trị giá gần 17 tỷ euro và trợ cấp cho bảo hiểm y tế 14,5 tỷ euro, cùng nhiều khoản trợ cấp khác.
Theo kế hoạch ngân sách, trợ cấp tài chính đang trở thành khoản chi tiêu quan trọng nhất trong toàn bộ ngân sách nhà nước. Theo tính toán của các nhà nghiên cứu, trong mỗi euro Chính phủ liên bang Đức chi tiêu trong năm 2023, hơn 30 xu được dành cho các khoản trợ cấp tài chính, trong khi chi tiêu xã hội ở mức gần 30 xu, chi tiêu cho các hoạt động của chính phủ hoặc định hướng tương lai như cơ sở hạ tầng, nghiên cứu và giáo dục chỉ chiếm chưa tới 20 xu.
Nghiên cứu của Viện IfW cũng cho biết nếu cộng cả các khoản trợ cấp của quyền các bang và các khoản giảm trừ thuế, tổng số tiền trợ cấp của Đức trong năm 2023 có thể lên tới 362 tỷ euro, tương ứng với tỷ lệ 9,7% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Để so sánh, trong năm 2022, con số này chiếm 6,5% GDP, năm 2019 là 5,8% GDP.
Việc các khoản trợ cấp không ngừng gia tăng trái ngược với mong muốn của các bên trong liên minh “Đèn giao thông” (gồm đảng Dân chủ xã hội SPD, đảng Xanh và đảng Dân chủ tự do FDP). Ngay từ khi thành lập liên minh, các đảng đã thống nhất mục tiêu giảm các khoản trợ cấp để giúp gia tăng nguồn vốn cho các chương trình bảo vệ khí hậu và đổi mới. Tuy nhiên trên thực tế, cho đến nay mục tiêu giảm trợ cấp gần như không đạt được, thậm chí các cuộc khủng hoảng liên tiếp trong 3 năm qua khiến Chính phủ Đức phải cung cấp ngày càng nhiều khoản trợ cấp hơn trước.
Trước đó, chính phủ Đức đã công bố báo cáo mùa Thu về tình hình phát triển kinh tế năm 2023 và các năm tiếp theo do Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế và Bảo vệ khí hậu Robert Habeck trình bày. Theo báo cáo, Chính phủ Đức hiện không còn mong đợi tăng trưởng kinh tế trong năm nay như dự báo hồi mùa Xuân, nhưng tăng trưởng sẽ tới trong các năm tiếp theo.
Báo cáo nhận định trong một môi trường địa chính trị khó khăn, nền kinh tế Đức đang thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng chậm hơn dự báo mùa Xuân. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Đức được dự kiến sẽ giảm 0,4% trong năm nay. Các chỉ số kinh tế hiện tại như sản xuất công nghiệp, số lượng đơn đặt hàng, chỉ số môi trường kinh doanh đều cho thấy tăng trưởng GDP sẽ tiếp tục yếu kém trong quý III/2023.
Nguyên nhân khiến nền kinh tế Đức trong tình trạng yếu kém là do hậu quả của cuộc khủng hoảng giá năng lượng, yêu cầu chống lạm phát của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và sự suy yếu của các đối tác kinh tế quan trọng của Đức. Ngoài ra, những xung đột địa chính trị trên toàn cầu cũng làm tăng thêm sự không chắc chắn cho nền kinh tế.
Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng Đức, chính phủ nước này kỳ vọng kinh tế sẽ tăng trưởng trở lại vào năm tới. Cùng với đó, tỷ lệ lạm phát sau khi tăng 6,1% trong năm nay sẽ giảm xuống mức 2,6% vào năm 2024 và 2% trong năm 2025. Lạm phát giảm là một yếu tố tích cực cho sự phát triển của nền kinh tế Đức.
