Thị trường ngoại hối (FX, hay forex) là thị trường giao dịch lớn nhất thế giới, vượt trội hơn về quy mô so với Sàn giao dịch chứng khoán với dòng vốn giao dịch hàng ngày đạt gần 5 nghìn tỷ USD. Thị trường này mở cửa 24 giờ/ngày, khi phiên New York đóng cửa thì hoạt động giao dịch sẽ bắt đầu trở lại ở phiên Tokyo và Hồng Kông.
Các loại tiền tệ luôn được giao dịch theo từng cặp, ví dụ như Dollar Mỹ với bảng Anh hoặc Dollar Mỹ với đồng Euro. Với sự biến động giá liên tục, thị trường nhộn nhịp này có thể giúp các tổ chức đầu tư, doanh nghiệp và một số cá nhân kiếm được rất nhiều tiền.
Hầu hết các hoạt động giao dịch ngoại hối diễn ra trên thị trường giao ngay, khác với thị trường tương lai, trong đó các loại tiền tệ sẽ được trao đổi theo thời gian thực khi người tham gia thực hiện giao dịch. Trong khi đó, trên thị trường tương lai, ngày xác định giá giao dịch và ngày thực hiện trao đổi tiền tệ là khác nhau. Khi một người nào đó đến ngân hàng để trao đổi tiền tệ thì anh ta chính là đang tham gia vào thị trường ngoại hối giao ngay.
Có một nhóm luật sư tài chính và ngân hàng đã nêu lên một số đặc điểm của thị trường Forex khiến thị trường này dễ xuất hiện tội ác lừa đảo giao dịch Forex và gian lận Forex như sau:
- Không có sàn giao dịch tập trung được quản lý theo pháp luật.
- Tiền tệ được giao dịch qua mạng máy tính giữa các nhà giao dịch với nhau, thường được gọi là hoạt động giao dịch phi tập trung (OTC).
- Thị trường ngoại hối là thị trường có đòn bẩy tài chính cao. Về cơ bản, đây là khoản cho vay từ nhà môi giới cho nhà giao dịch, qua đó cho phép nhà giao dịch được giao dịch ký quỹ (margin). Tỷ lệ ký quỹ thường sẽ rơi vào khoảng 50:1, 100:1 hoặc 200:1 tùy thuộc vào lượng tiền giao dịch. Với tỷ lệ 100:1, nhà giao dịch chỉ cần đặt 1000 bảng Anh là có thể thực hiện khoản giao dịch 100.000 bảng Anh. Lý do mà các nhà môi giới cung cấp tỷ lệ đòn bẩy cao như vậy là bởi vì mức biến động tiền tệ trên thị trường Forex thường không quá 1% trong bất kỳ phiên giao dịch nào. Tuy nhiên, ngay cả với những biến động nhỏ, tỷ lệ đòn bẩy cao vẫn thu hút các nhà giao dịch “non” kinh nghiệm khi những người này nghĩ rằng mình có thể làm giàu nhanh chóng trên thị trường Forex.
Forex có phải là một hình thức lừa đảo không?
Thị trường ngoại hối (Forex) là một thị trường giao dịch hợp pháp, đây là nơi các loại tiền tệ trên thế giới được giao dịch qua lại. Bản thân thị trường này không phải là một trò lừa đảo. Nếu không có thị trường Forex, con người sẽ rất khó giao dịch các loại tiền tệ cần thiết để mua hàng nhập khẩu, bán hàng xuất khẩu, đi du lịch hoặc kinh doanh xuyên biên giới. Tuy nhiên, về lý thuyết, các nhà giao dịch có tiềm năng kiếm được rất nhiều tiền khi dùng các vị thế đòn bẩy cao và vì không có sàn giao dịch tập trung/được quản lý theo pháp luật nên những kẻ lừa đảo sẽ lợi dụng đặc điểm đó và các nhà giao dịch ít kinh nghiệm lại mong muốn tham gia thị trường này.
Thị trường ngoại hối là thị trường có “tổng bằng không”, tức là khi một nhà giao dịch nào đó kiếm được lợi nhuận thì nhà giao dịch khác sẽ phải lỗ, thị trường ngoại hối không tự tạo thêm giá trị. Bởi vì chiều chuyển động của các loại tiền tệ đa phần bị định hướng bởi các ngân hàng và tổ chức tài chính hùng mạnh, trong khi họ vốn là các phe cánh nắm bắt được nhiều thông tin tốt hơn về thị trường chung, nên những nhà giao dịch nhỏ lẻ luôn có khả năng thua lỗ. Các tổ chức và ngân hàng lớn tham gia giao dịch forex hàng ngày, cho nên để kiếm được lợi nhuận cao trên thị trường này thì nhà giao dịch cần phải có kinh nghiệm rất lão luyện.
Những kẻ lừa đảo thường lợi dụng tính phức tạp của thị trường ngoại hối để cố tình che giấu thông tin quan trọng về tình hình thực tế của thị trường với những nạn nhân non nớt mới chập chững tham gia, qua đó lừa họ tin rằng những kế hoạch, thông tin hoặc robot phần mềm của chúng sẽ giúp họ thành công.
Lừa đảo giao dịch ngoại hối
Danh sách các kiểu gian lận Forex sau đây tổng hợp về các loại hình lừa đảo liên quan đến các vụ gian lận Forex hiện tại và trong quá khứ.
Bán tín hiệu
Lừa đảo buôn bán tín hiệu là trò lừa đảo từ một người hoặc một công ty nào đó chuyên bán thông tin đặt lệnh giao dịch và khẳng định rằng thông tin này là dựa trên các phân tích dự báo chuyên nghiệp, đảm bảo giúp những nhà giao dịch thiếu kinh nghiệm kiếm được tiền. Chúng thường tính phí hàng ngày/hàng tuần hoặc hàng tháng đối với dịch vụ này nhưng không cung cấp bất kỳ thông tin nào giúp nhà giao dịch kiếm được tiền. Chúng thường sẽ đưa ra một loạt thông tin chứng thực từ các nguồn được cho là uy tín để chiếm lòng tin của nhà giao dịch nhưng trên thực tế, chúng không hề dự báo đúng để sinh lãi.
Dự án đầu tư sinh lời cao
Các dự án đầu tư lợi suất cao (HYIP) thường chỉ là một biến thể của mô hình Ponzi, trong đó bên tổ chức sẽ hứa hẹn đem lại mức lợi nhuận cao cho người tham gia nếu rót vào một khoản đầu tư nhỏ ban đầu mà trên thực tế đây chỉ là quỹ Forex. Tuy nhiên, trên thực tế, khoản lợi tức mà các nhà đầu tư ban đầu nhận được lại đến từ số tiền đóng vào quỹ của các nhà đầu tư hiện tại và chúng cần thu hút các nhà đầu tư mới liên tục để giữ cho nguồn tiền chảy vào đều đặn, và một khi không còn nhà đầu tư nào tham gia dự án, bên thành lập dự án sẽ đóng quỹ và chiếm hết số tiền còn lại.
Thao túng chênh lệch giá đặt mua/giá chào bán
Hình thức lừa đảo này đã giảm bớt trong những năm qua nhưng vẫn còn hiện hữu ở đâu đó. Đây là lý do tại sao nhà giao dịch cần phải chọn ra những đơn vị môi giới ngoại hối đã có giấy phép đăng ký với cơ quan quản lý. Kiểu lừa đảo này thường biểu hiện dưới hình thức áp đặt mức chênh lệch (spread) khoảng 7-8 pip thay vì từ 2-3 pip như thông thường.
Lừa đảo qua phần mềm
Những kẻ đứng sau phần mềm robot lừa đảo ngoại hối thường lôi kéo những nhà giao dịch tập sự với hứa hẹn sẽ đem lại lợi nhuận khủng cho họ một cách dễ dàng mà không cần nhiều kiến thức. Chúng có thể sử dụng các số liệu giả để thuyết phục khách hàng mua sản phẩm. Lời hứa của chúng chỉ là “gió thoảng mây bay” vì không có bất kỳ phần mềm robot nào có thể thích nghi và phát triển trong mọi điều kiện thị trường.
Các chuyên gia giao dịch thường chỉ sử dụng phần mềm để phân tích hiệu suất trong quá khứ và xác định xu hướng. Tất cả các loại phần mềm đều cần phải được thử nghiệm chính thức và độc lập nhưng nhà giao dịch cần thận trọng khi đặt niềm tin vào chính các tư liệu đánh giá về những phần mềm đó vì chúng có thể đã được trả tiền để “lăng xê”. Nếu sản phẩm của những kẻ này có công dụng đúng như những gì quảng cáo thì chúng sẽ không dại gì bán đi mà thay vào đó sẽ chỉ giữ để sử dụng riêng.
Tài khoản được quản lý (Managed account)
Những tài khoản được quản lý có thể là một loại hình lừa đảo Forex và có rất nhiều minh chứng cho điều đó. Kiểu lừa đảo này là khi người quản lý tài khoản tiêu xài tiền của nhà giao dịch và thay vì đầu tư, và hắn sẽ sử dụng nó để mua xa xỉ phẩm tùy thích để hưởng thụ cho riêng mình. Cuối cùng, khi nạn nhân đòi lại tiền thì kẻ quản lý đó không còn đủ tiền để trả.
Mô hình Ponzi (hoặc kim tự tháp)
Đây là một hình thức lừa đảo rất phổ biến thông qua các mối quan hệ. Bên lừa đảo sẽ hứa hẹn đem lại lợi nhuận cao từ một khoản đầu tư nhỏ ban đầu. Các nhà đầu tư tham gia sớm nhất thường thu được lợi nhuận từ số vốn của họ và cảm thấy có động lực nhờ sự thành công đó, sau đó họ rủ thêm bạn bè và gia đình vào mô hình này. Tuy nhiên, sự thật là chẳng có “cơ hội đầu tư” nào cả và lợi nhuận ban đầu của họ chỉ đến từ nguồn tiền đóng bởi các thành viên khác của mô hình. Khi số lượng nhà đầu tư bắt đầu giảm xuống thì những kẻ lừa đảo sẽ kết thúc dự án và cuỗm mất số tiền.
Lừa đảo đánh vào tâm lý sợ vuột mất cơ hội
Ở loại hình lừa đảo này, những kẻ lừa đảo thường lôi kéo mọi người mua cổ phiếu của một công ty tư nhân vô giá trị nào đó với lời hứa rằng khi công ty này được chào bán công khai, cổ phiếu của họ sẽ tăng giá lên đáng kể. Chúng thường dùng chiêu trò tạo nên tâm lý “khẩn cấp” và gạt nhà đầu tư rằng cơ hội sẽ bị mất nếu họ không hành động nhanh chóng, qua đó khiến nạn nhân không thể suy xét kỹ lưỡng về cơ hội trước mắt. Tuy nhiên, thường thì công ty được chào bán không hề tồn tại và có thể có số điện thoại, địa chỉ văn phòng và trang web giả mạo. Khi những kẻ lừa đảo thu được tiền, chúng sẽ biến mất cùng với các khoản đầu tư của người tham gia.
Xem thêm: Cổ phiếu BMW bị định giá thấp là lựa chọn đầu tư cực kỳ hấp dẫn cho nhà đầu tư
Làm cách nào để phát hiện ra những trò lừa đảo trong Forex?
Để tránh bị lừa đảo, điều quan trọng nhất là bạn phải thực sự học và nắm rõ được cách giao dịch đúng trên thị trường ngoại hối. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất vẫn là làm thế nào để tìm ra được nhà môi giới/người thầy dạy Forex đáng tin cậy. Nhà giao dịch nghiệp dư cần phải biết rằng công ty môi giới thực sự kiếm được số tiền như họ quảng cáo, yếu tố then chốt ở đây chính là phải thực hiện chuẩn xác từng bước một.
Thị trường Forex không phải là một sòng bạc giải khuây mà là một thị trường nghiêm túc hẳn hoi, tại đây lượng tiền tệ có giá trị hàng nghìn tỷ USD được giao dịch mỗi ngày. Bạn nên sử dụng tài khoản demo và học cách kiếm lợi nhuận dài hạn trước khi giao dịch thật. Bạn cũng nên biết rằng giống như bất kỳ kỹ năng chuyên nghiệp nào khác, có thể bạn sẽ phải mất nhiều năm mới thành thạo được kỹ năng giao dịch Forex. Nên tránh suy nghĩ theo hướng “kiếm tiền nhanh”.
Paul Belougour, giám đốc điều hành của một công ty kinh doanh ngoại hối chia sẻ rằng, “nếu đây là số tiền mà bạn đã làm việc rất chăm chỉ mới kiếm được, số tiền mà bạn không thể để mất thì đừng bao giờ, đừng bao giờ đầu tư vào thị trường ngoại hối.”
Đừng nên xem nhẹ lời khuyên từ những người đi trước, hãy dành thời gian để tự phân tích vấn đề. Nếu chưa có nhiều kinh nghiệm, bạn nên thận trọng khi tiếp cận thị trường forex, hãy phân tích kỹ số liệu thống kê và tự lập ra các chiến thuật riêng mà bạn đã thử nghiệm và thành công với tài khoản demo trước tiên. Hành trình này sẽ mất thời gian nhưng sẽ giúp ích nhiều cho những nhà giao dịch non kinh nghiệm hơn thay vì đặt niềm tin vào một chương trình máy tính giao dịch tự động nào đó. Đừng vội vàng rót vốn vào các kênh đầu tư “tưởng ngon ăn nhưng hóa ra là rác rưởi.”
Cuối cùng, bạn cũng nên tìm hiểu rõ về uy tín của các công ty chuyên bán khóa học/đào tạo chuyên môn. Để làm điều này, hãy thử kiểm tra vị trí địa lý/vùng lãnh thổ mà doanh nghiệp đó đăng ký giấy phép, vì rất nhiều tổ chức lừa đảo Forex sẽ giao dịch từ một địa điểm mà chúng biết rằng hệ thống luật pháp tại địa phương sẽ thuận lợi và khiến chúng khó bị truy tố quốc tế.
Đăng Khoa – Theo giambronelaw.com
