Bạn có biết đến IPO – công cụ cho phép các công ty có thể huy động vốn cổ phần từ các nhà đầu tư đại chúng? Hôm nay, cùng cafeforexvn tìm hiểu về thuật ngữ “Đợt phát hành cổ phiếu lần đầu” – IPO là gì, lịch sử, cách thức hoạt động cũng như ưu và nhược điểm của quá trình này.
Định Nghĩa IPO Là Gì?
IPO là từ viết tắt của thuật ngữ tiếng Anh “Initial Public Offering”, hay còn gọi bằng tên tiếng Việt là “Đợt phát hành cổ phiếu lần đầu“. Đây là quá trình mà một công ty tư nhân đưa cổ phiếu của mình lên sàn giao dịch công khai để bán cho nhà đầu tư và trở thành một công ty được niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Trong quá trình IPO, công ty sẽ tìm kiếm các nhà đầu tư tiềm năng để mua cổ phiếu. Sau khi IPO thành công, cổ phiếu của công ty sẽ được niêm yết trên sàn giao dịch và có thể được mua bán trên thị trường chứng khoán bởi các nhà đầu tư.
IPO là một phương thức thu hút vốn lớn cho các công ty tư nhân, cũng như giúp mở rộng sự tham gia của công chúng vào quản trị và sở hữu của công ty. Tuy nhiên, việc thực hiện IPO cũng đòi hỏi công ty phải tuân thủ nhiều quy định và pháp lý khác nhau, cũng như tốn kém chi phí và công sức để chuẩn bị và triển khai quá trình này.
Doanh Nghiệp IPO Là Gì?
Doanh nghiệp IPO là một công ty tư nhân đưa cổ phiếu của mình lên sàn giao dịch công khai để bán cho các nhà đầu tư và trở thành một công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Việc IPO cho phép doanh nghiệp thu hút được một lượng lớn vốn từ các nhà đầu tư, đồng thời cũng giúp tăng cường sự minh bạch và tính minh bạch trong quản trị và sở hữu của công ty. Sau khi doanh nghiệp IPO, cổ phiếu của doanh nghiệp sẽ được niêm yết trên sàn giao dịch và có thể được mua bán trên thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, quá trình IPO đòi hỏi các doanh nghiệp phải tuân thủ nhiều quy định pháp lý khác nhau, tốn kém chi phí và công sức để chuẩn bị và triển khai quá trình này. Ngoài ra, việc niêm yết trên thị trường cũng đòi hỏi các doanh nghiệp phải công khai thông tin về tài chính và quản trị, đồng thời đối mặt với sự quan tâm và giám sát của các nhà đầu tư và cơ quan quản lý chứng khoán.
Lịch Sử Của IPO Là Gì?
Trong nhiều thập kỷ ở Phố Wall và giữa các nhà đầu tư, thuật ngữ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) đã trở thành một thuật ngữ thông dụng. Bằng cách chào bán cổ phần của Công ty Đông Ấn Hà Lan ra công chúng, người Hà Lan được cho là đã thực hiện đợt IPO hiện đại đầu tiên.
Từ thời điểm đó, quá trình IPO đã được sử dụng như một cách để thông qua việc phát hành quyền sở hữu cổ phiếu đại chúng, các công ty có thể huy động vốn từ các nhà đầu tư đại chúng.
Qua nhiều năm, quá trình IPO đã được biết đến với xu hướng tăng và xu hướng giảm trong đợt phát hành. Các lĩnh vực riêng lẻ cũng có xu hướng tăng và giảm trong đợt phát hành IPO do có sự đổi mới cùng với nhiều yếu tố kinh tế khác. Sự bùng nổ dotcom là đỉnh điểm của IPO công nghệ, khi các công ty khởi nghiệp không có doanh thu và quyết định nhanh chóng niêm yết trên thị trường chứng khoán.
Số lượng các đợt IPO ít nhất vào năm 2008 khi cuộc khủng hoảng tài chính diễn ra. Sau cuộc suy thoái này, các đợt IPO bị đình trệ và trong một vài năm liền sau đó, các đợt niêm yết mới rất ít khi diễn ra.
Thị Trường IPO Có Gì Đặc Biệt?
Thị trường IPO (Initial Public Offering) là một phân khúc đặc biệt trên thị trường chứng khoán, với những đặc điểm sau:
- Tính đột phá: Thị trường IPO là quá trình mà một công ty tư nhân trở thành một công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán, đưa cổ phiếu của mình lên sàn giao dịch công khai để bán cho các nhà đầu tư. Đây là một bước quan trọng đối với các công ty vì nó giúp các công ty tăng cường sự minh bạch và tính minh bạch trong quản trị và sở hữu của công ty.
- Tính phức tạp: Quá trình IPO đòi hỏi các công ty phải tuân thủ nhiều quy định và pháp lý khác nhau, đồng thời cũng tốn kém chi phí và công sức để chuẩn bị và triển khai quá trình này.
- Tính cạnh tranh cao: Thị trường IPO có tính cạnh tranh cao, do đó các công ty phải có kế hoạch kinh doanh và chiến lược marketing tốt để thu hút được nhà đầu tư.
- Tính khó đoán: Giá trị của cổ phiếu mới niêm yết thường khó đoán trước, do đó việc đưa ra giá cổ phiếu phải được thực hiện dựa trên nhiều yếu tố như giá trị thực của công ty, tiềm năng tăng trưởng, thị trường cạnh tranh, tình hình kinh tế chính trị, và nhiều yếu tố khác.
- Tính tương tác: Quá trình IPO đòi hỏi sự tương tác giữa nhiều bên, bao gồm công ty, các nhà đầu tư, các cơ quan quản lý chứng khoán, các nhà tư vấn tài chính và pháp lý, và các sàn giao dịch. Việc tương tác này cần phải được thực hiện một cách liên tục để đảm bảo quá trình IPO được diễn ra một cách suôn sẻ.
Mục Đích Của Đợt Phát Hành Cổ Phiếu Lần Đầu Ra Công Chúng Là Gì?
Quá trình IPO về cơ bản là một phương thức gây quỹ được sử dụng bởi các công ty lớn, trong đó công ty lần đầu tiên bán cổ phần của mình ra công chúng. Sau khi thự hiện đợt IPO, cổ phiếu của công ty được giao dịch trên thị trường chứng khoán. Các mục đích cũng chính là các động lực của một đợt IPO mang lại là:
- Khả năng huy động một nguồn vốn lớn từ việc bán cổ phần cho cổ đông đại chúng
- Cung cấp thanh khoản cho những người sáng lập công ty và các nhà đầu tư ban
- Tận dụng các lợi thế đến từ việc có thể định giá cao hơn
IPO Được Định Giá Như Thế Nào?
Khi một công ty tiến hành IPO, công ty đó cần niêm yết giá trị ban đầu cho cổ phiếu mới của mình. Điều này được thực hiện bởi các ngân hàng bảo lãnh phát hành sẽ tiếp thị thỏa thuận. Phần lớn, giá trị của công ty được thiết lập bởi các nguyên tắc cơ bản và triển vọng tăng trưởng của công ty. Bởi vì các đợt IPO có thể đến từ các công ty tương đối mới hơn, nên chúng có thể chưa có thành tích lợi nhuận đã được chứng minh. Thay vào đó, so sánh có thể được sử dụng. Tuy nhiên, cung và cầu đối với cổ phiếu IPO cũng sẽ đóng một vai trò trong những ngày trước khi IPO.
Cách Thức Hoạt Động Của Một Đợt Phát Hành Cổ Phiếu Lần Đầu Ra Công Chúng
Trước khi thực hiện đợt IPO, một công ty được coi là công ty cổ phần. Với nguồn gốc này, doanh nghiệp chỉ phát triển với số lượng cổ đông tương đối nhỏ bao gồm các nhà đầu tư ban đầu như người sáng lập, gia đình hay một số bạn bè thân thiết…
Thực hiện quá trình IPO là một bước tiến lớn đối với một công ty vì nó cung cấp cho công ty khả năng huy động được nhiều tiền. Qúa trình này đem đến cho công ty cơ hội lớn hơn để phát triển và mở rộng kinh doanh. Tính minh bạch ngày càng tăng và uy tín niêm yết cổ phiếu cũng có thể là một yếu tố giúp nó có được các điều khoản tốt hơn khi tìm kiếm các khoản vay.
Trong quá trình tăng trưởng khi một công ty đạt đến giai đoạn đủ trưởng thành để đáp ứng đầy đủ các quy định nghiêm ngặt của SEC cùng với các lợi ích và trách nhiệm đối với các cổ đông đại chúng, thì công ty đó sẽ bắt đầu quảng cáo mối quan tâm của mình đối với việc phát hành cổ phiếu ra công chúng.
Tùy thuộc vào mức độ cạnh tranh của thị trường và khả năng đáp ứng các yêu cầu niêm yết của các doanh nghiệp mà họ được đặt ở các mức định giá khác nhau với các yếu tố cơ bản và khả năng sinh lời đã được chứng minh họ cũng có thể đủ điều kiện để thực hiện đợt IPO.
Thông qua thẩm định bảo lãnh phát hành, cổ phiếu IPO của một công ty được định giá. Khi một công ty ra mắt công chúng, quyền sở hữu cổ phần tư nhân trước đây được chuyển thành sở hữu công cộng và cổ phiếu của các cổ đông hiện tại có giá trị với giá giao dịch được niêm yết công khai. Điều khoản đặc biệt cho quyền sở hữu cổ phần từ tư nhân đến đại chúng cũng có thể đi kèm với bảo lãnh phát hành.
Quan trọng: Nói chung, quá trình chuyển đổi từ tư nhân sang công khai là thời điểm quan trọng để các nhà đầu tư tư nhân kiếm tiền và kiếm được lợi nhuận mà họ mong đợi. Các cổ đông tư nhân có thể nắm giữ cổ phần của họ trên thị trường đại chúng hoặc bán một phần hoặc toàn bộ chúng để kiếm lời.
Cùng với đó, thị trường đại chúng đem đến những cơ hội lớn cho hàng triệu nhà đầu tư có thể mua cổ phần và góp vốn vào công ty. Công chúng được hiểu là bất kỳ nhà đầu tư cá nhân hoặc nhà đầu tư là tổ chức nào có sự quan tâm đến việc đầu tư vào công ty.
Mục Đích Thương Vụ IPO Là Gì?
Mục đích chính của một thương vụ IPO (Initial Public Offering) là giúp các công ty thu hút được một lượng lớn vốn từ các nhà đầu tư thông qua việc bán cổ phiếu lên sàn giao dịch công khai và trở thành một công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán. Cụ thể, một số mục đích của thương vụ IPO bao gồm:
- Thu hút vốn đầu tư: Các công ty có thể sử dụng tiền thu được từ việc bán cổ phiếu để tài trợ cho việc mở rộng hoạt động kinh doanh, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, thanh toán các khoản nợ, và các mục đích khác.
- Tăng tính minh bạch và độ tin cậy: Việc niêm yết trên thị trường chứng khoán đòi hỏi các công ty phải công khai thông tin về tài chính và quản trị, giúp tăng tính minh bạch và độ tin cậy của công ty đối với các nhà đầu tư, khách hàng, và các bên liên quan khác.
- Tăng giá trị thương hiệu: Việc niêm yết trên thị trường chứng khoán cũng có thể giúp tăng giá trị thương hiệu của công ty, khi được công nhận là một công ty có quy mô và uy tín trên thị trường.
- Tạo điều kiện cho việc mua bán cổ phiếu: Sau khi thực hiện quá trình IPO, cổ phiếu của công ty sẽ được niêm yết trên sàn giao dịch và có thể được mua bán trên thị trường chứng khoán, giúp tạo điều kiện cho các nhà đầu tư để mua và bán cổ phiếu của công ty.
Tuy nhiên, việc IPO cũng đòi hỏi các công ty phải đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức, và yêu cầu sự chuẩn bị kỹ càng và cẩn trọng để đảm bảo thành công của thương vụ.
Ưu Điểm Và Hạn Chế Của IPO Là Gì?
Mục tiêu chính của quá trình IPO là huy động vốn cho một doanh nghiệp. Tuy nhiên quá trình này cũng có những ưu điểm và hạn chế của riêng nó.
Ưu Điểm Của Đợt IPO
Một trong những lợi thế chính là công ty được tiếp cận đầu tư từ toàn bộ công chúng đầu tư để huy động vốn. Điều này tạo điều kiện cho các giao dịch mua lại dễ dàng hơn (chuyển đổi cổ phần) và tăng mức độ hiển thị, uy tín và hình ảnh công khai của công ty, điều này có thể giúp ích cho doanh thu và lợi nhuận của công ty.
IPO giúp tăng tính minh bạch của công ty cùng với các báo cáo hàng quý bắt buộc, điều này có thể giúp một công ty thuận lợi hơn khi thực hiện các khoản vay tín dụng.
Một Số Hạn Chế Của IPO
Mặc dù việc IPO (Initial Public Offering) có thể mang lại nhiều lợi ích cho các công ty, tuy nhiên cũng có một số hạn chế và rủi ro nhất định:
- Chi phí cao: Việc chuẩn bị và triển khai một thương vụ IPO có thể tốn kém chi phí đáng kể, bao gồm chi phí tư vấn pháp lý, tài chính, và quản trị, chi phí tiếp thị và quảng cáo, và các khoản phí khác liên quan đến việc niêm yết trên sàn giao dịch.
- Yêu cầu tính minh bạch và quản trị tài chính chặt chẽ hơn: Sau khi niêm yết trên thị trường chứng khoán, các công ty sẽ phải tuân thủ nhiều quy định và yêu cầu của các cơ quan quản lý và các nhà đầu tư, như công bố thông tin tài chính định kỳ, đảm bảo tính minh bạch và tránh thông tin sai lệch, và có một hệ thống quản trị tài chính hiệu quả để đáp ứng yêu cầu của thị trường.
- Áp lực từ thị trường chứng khoán: Sau khi IPO, giá cổ phiếu của công ty sẽ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau như hoạt động kinh doanh, tình hình kinh tế, các chính sách và sự kiện trong và ngoài nước, và cảm nhận của các nhà đầu tư về triển vọng của công ty. Do đó, các công ty cần phải đối mặt với áp lực và rủi ro từ thị trường chứng khoán.
- Quản lý và kiểm soát chất lượng cổ đông: Khi niêm yết trên thị trường chứng khoán, các công ty sẽ phải đối mặt với nhiều nhà đầu tư khác nhau, bao gồm các nhà đầu tư lớn và nhỏ, các quỹ đầu tư và các nhà đầu tư nước ngoài. Các công ty sẽ phải có chính sách và quy trình để quản lý và kiểm soát chất lượng cổ đông, đảm bảo tính ổn định và bảo vệ lợi ích của công ty và cổ đông lớn.
Quá Trình IPO Là Gì?
Quá trình IPO về cơ bản bao gồm hai phần. Đầu tiên là giai đoạn tiền tiếp thị của đợt chào bán, trong khi đợt thứ hai là đợt chào bán lần đầu ra công chúng. Khi một công ty quan tâm đến một đợt IPO, công ty đó sẽ quảng cáo cho các nhà bảo lãnh phát hành bằng cách mời thầu tư nhân hoặc công ty cũng có thể đưa ra tuyên bố công khai để thu hút sự quan tâm.
Các nhà bảo lãnh dẫn đầu quá trình IPO và được lựa chọn bởi công ty. Một công ty có thể chọn một hoặc một số nhà bảo lãnh phát hành để cùng nhau quản lý các phần khác nhau của quy trình IPO. Các nhà bảo lãnh tham gia vào mọi khía cạnh của quá trình thẩm định IPO , chuẩn bị tài liệu, nộp hồ sơ, tiếp thị và phát hành.
Quy Trình Thực Hiện IPO Tóm Lược
Quy trình thực hiện IPO (Initial Public Offering) tại Việt Nam tóm lược như sau:
- Chuẩn bị cho IPO: Công ty cần chuẩn bị tài liệu và thông tin liên quan đến tài chính, quản trị và hoạt động kinh doanh. Công ty cũng cần đáp ứng các yêu cầu về quyền lực, minh bạch và điều hành tốt.
- Chọn đơn vị tư vấn: Công ty cần chọn các đơn vị tư vấn pháp lý, tài chính và quản trị để hỗ trợ chuẩn bị tài liệu, định giá công ty và phát hành cổ phiếu.
- Đăng ký với Sở Giao dịch Chứng khoán: Công ty cần đăng ký với Sở Giao dịch Chứng khoán để niêm yết cổ phiếu trên sàn.
- Định giá công ty: Công ty cần xác định giá trị thực của công ty thông qua định giá trước khi phát hành cổ phiếu.
- Phát hành cổ phiếu: Công ty phát hành cổ phiếu cho các nhà đầu tư thông qua đợt IPO.
- Bắt đầu niêm yết và giao dịch cổ phiếu: Cổ phiếu của công ty được niêm yết trên sàn và bắt đầu giao dịch với các nhà đầu tư.
- Đáp ứng các yêu cầu và quy định sau IPO: Công ty cần đáp ứng các yêu cầu của sàn giao dịch chứng khoán và các quy định về báo cáo tài chính và minh bạch thông tin.
Cách Thức Chào Bán Cổ Phiếu IPO
Cách thức chào bán cổ phiếu IPO (Initial Public Offering) thường được thực hiện theo các phương thức sau:
- Chào bán riêng lẻ (private placement): Công ty phát hành cổ phiếu cho các nhà đầu tư chọn lọc và chọn mua cổ phiếu trước khi niêm yết công khai trên sàn giao dịch chứng khoán.
- Chào bán công khai (public offering): Công ty phát hành cổ phiếu cho công chúng thông qua đợt IPO, trong đó cổ phiếu được chào bán rộng rãi cho tất cả các nhà đầu tư.
- Kết hợp chào bán riêng lẻ và công khai (mixed offering): Công ty phát hành cổ phiếu thông qua kết hợp giữa chào bán riêng lẻ và công khai.
Các công ty có thể chọn bất kỳ phương thức chào bán nào phù hợp với mục đích kinh doanh của mình. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Chứng khoán, phát hành cổ phiếu công khai phải được thực hiện thông qua một đợt chào bán ít nhất 100 nhà đầu tư cá nhân hoặc tổ chức, trong đó không được phép bán cho những người có quan hệ gần với công ty. Các công ty cần tuân thủ quy định này trong quá trình thực hiện IPO.
IPO Có Phải Là Một Khoản Đầu Tư Tốt?
Xem thêm: Phân Biệt IPO Và FPO Trong Kinh Doanh
Các đợt IPO có xu hướng thu hút nhiều sự chú ý của giới truyền thông, một số trong số đó được cố tình vun đắp bởi công ty sắp ra mắt công chúng. Nói chung, IPO phổ biến đối với các nhà đầu tư vì chúng có xu hướng tạo ra biến động giá bất ổn vào ngày IPO và ngay sau đó. Qúa trình này không chỉ tạo ra những thuận lợi lớn cho doanh nghiệp mà song song với đó cũng tồn tại không ít những tổn thất lớn ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Cuối cùng, các nhà đầu tư nên đánh giá từng đợt IPO dựa trên bản cáo bạch của công ty sắp ra mắt công chúng cũng như khả năng tài chính cũng như khả năng chịu rủi ro của doanh nghiệp.
Kết Luận
Như vậy, IPO là gì? Đó là đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) đề cập đến quá trình chào bán cổ phần của một công ty tư nhân ra công chúng trong một đợt phát hành cổ phiếu mới. Để thực hiện quá trình IPO, các công ty phải đáp ứng các yêu cầu của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) và các sàn giao dịch mà họ tham gia. Quá trình IPO cung cấp cho các công ty cơ hội để có được vốn bằng cách chào bán cổ phiếu thông qua thị trường sơ cấp. Các công ty thuê các ngân hàng đầu tư để tiếp thị, đánh giá nhu cầu, đặt giá và ngày IPO… Đối với những người sáng lập công ty và các nhà đầu tư ban đầu, thực hiện IPO có thể được coi là một chiến lược rút lui cho, nhờ đó họ có thể thu được toàn bộ lợi nhuận từ khoản đầu tư của họ.
Hi vọng với những thông tin mà cafeforexvn cung cấp, các bạn đã có cái nhìn tổng quan nhất về quá trình thực hiện IPO cũng như cách thức thực hiện một quy trình IPO của các công ty. Để biết thêm các thông tin về thị trường, hãy theo dõi và đón đọc các bài viết tiếp theo trên cafeforexvn nhé.
